ใบความรู้ เรื่อง  ตัวดำเนินการคณิตศาสตร์

 

ในโปรแกรมภาษาซีจะใช้ตัวดำเนินการทางคณิตศาสตร์เป็นตัวเชื่อมในการเขียนโปรแกรม เพื่อหาผลลัพธ์จากการคำนวณซึ่งสามารถกระทำกับข้อมูลได้หลายรูปแบบ เช่น บวก ลบ คูณ หาร เปอร์เซ็นต์ ดังตัวอย่างในตารางข้างล่างนี้

ตัวดำเนินการ

ความหมาย

ตัวอย่าง

+

บวก (Addition)

X + y

–

ลบ (Subtraction)

X – y

*

คูณ (Multiplication)

X * y

/

หาร (Division)

X / y

++

เพิ่มค่าครั้งละ 1(Increment)

X++

—

ลดค่าครั้งละ 1(Decrement)

X–

%

หารเอาผลลัพธ์เฉพาะเศษ (Modulus)

X % y

ตัวดำเนินการเปรียบเทียบ

 

ตัวดำเนินการเปรียบเทียบในโปรแกรมภาษาซีคือเครื่องหมายที่ใช้ในการเปรียบเทียบในทางคณิตศาสตร์ ผลลัพธ์จะมี 2 กรณีคือ ถ้าผลลัพธ์ถูกต้องหรือเป็นจริงจะมีค่าเป็น 1 ถ้าผลลัพธ์ผิดหรือเป็นเท็จจะมีค่าเป็น 0 ผลลัพธ์ของการเปรียบเทียบมีชื่อเรียกอีกอย่างหนึ่งว่าค่าคงที่บูลีน (Boolean Constant) ดังนี้

8 > 5        ผลลัพธ์เป็นจริง   ค่าคงที่บูลีนเป็น 1

0 = 10      ผลลัพธ์เป็นเท็จ   ค่าคงที่บูลีนเป็น 0

X > x        ผลลัพธ์เป็นจริง   ค่าคงที่บูลีนเป็น 1(เปรียบเทียบค่าตามรหัสแอสกี)

A > B        ผลลัพธ์เป็นจริง   ค่าคงที่บูลีนเป็น 1(เปรียบเทียบค่าตามรหัสแอสกี)

ตัวดำเนินการ

ความหมาย

ตัวอย่าง

> 

มากกว่า (Greather Than)

X > y

<

น้อยกว่า (Less Than)

X < y

>=

มากกว่าหรือเท่ากับ (Greather Than or Equal)

X >= y

<=

น้อยกว่าหรือเท่ากับ (Less Than or Equal)

X <= y

==

เท่ากับ (Equal)

X == y

!=

ไม่เท่ากับ (Not Equal)

X != y

ตัวดำเนินการทางตรรกะ

ตัวดำเนินการทางตรรกะในโปรแกรมภาษาซี คือเครื่องหมายที่ใช้เชื่อมเงื่อนไข 2 เงื่อนไข หรือมากกว่า 2 เงื่อนไข เพื่อให้การเปรียบเทียบมีความละเอียดมากขึ้น ใช้สัญลักษณ์แทนในแต่ละเครื่องหมาย ดังตารางข้างล่างนี้

&&

จะให้ผลลัพธ์เป็นจริงเมื่อเงื่อนไขทั้งสองเป็นจริง แต่ถ้าเงื่อนไขใดเป็นเท็จ หรือทั้งสองเงื่อนไขเป็นเท็จจะทำให้ผลลัพธ์เป็นเท็จ

||

จะให้ผลลัพธ์เป็นจริงเมื่อเงื่อนไขใดเงื่อนไขหนึ่งเป็นจริง หรือเป็นจริงทั้งสองเงื่อนไข แต่ถ้าเป็นเท็จทั้งสองเงื่อนไขจะทำให้ผลลัพธ์เป็นเท็จ

!

 จะให้ผลลัพธ์เป็นจริงเมื่อเงื่อนไขหลัง not เป็นเท็จ แต่ถ้าเงื่อนไขหลัง not เป็นจริงจะทำให้ผลลัพธ์เป็นเท็จ ตัวดำเนินการ ความหมาย ตัวอย่าง
&& และ (and) Mark>=80&&mark<=100

|| หรือ (or)

Score<0||score>100

!

ไม่ (not) !x&&!y

นิพจน์คณิตศาสตร์

นิพจน์คณิตศาสตร์ในโปรแกรมภาษาซี คือการนำค่าคงที่หรือตัวแปรมาเชื่อมต่อกัน ด้วยเครื่องหมายทางคณิตศาสตร์ นิพจน์คณิตศาสตร์จะมีลักษณะคล้ายกับสมการทางคณิตศาสตร์ ดังนี้

c = a * b

(10 + 5 ) * 10 % 9 = 15

(8 * a + 2 * b)/c

5 + (5 – 1 ) * 4 = 21

ลำดับการประมวลผลของนิพจน์
ลำดับการประมวลผลของนิพจน์คณิตศาสตร์จะทำการประมวลผลในส่วนของวงเล็บก่อนในกรณีที่มีวงเล็บ จากนั้นจะคำนวณไปตามลำดับของการประมวลดังตารางข้างล่างนี้ และหากมีเครื่องหมายที่อยู่ในลำดับการประมวลผลเดียวกันจะทำการคำนวณจากด้านซ้ายไปด้านขวา

เครื่องหมาย

ลำดับการประมวลผล

( )

1

++,–

2

* / %

3

+ –

4
ตัวอย่าง 1   (10 -34) * 5 = 35 ลำดับการประมวลผล
10 – 3 = 7 แล้วคูณกับ 5 ได้ผลลัพธ์ 35
ตัวอย่าง 2   5 + 10 *2 = 25 ลำดับการประมวลผล
10 * 2 = 20 แล้วบวกดับ 5 ได้ผลลัพธ์ 25
ตัวอย่าง 3   (2 + 7) * 4 % 10 = 6 ลำดับการประมวลผล
2 + 7 = 9 แล้วคูณกับ 4 ได้ 36 หารแบบเอาเศษด้วย 10 ได้ 6
ตัวอย่าง 4   2 + 7 * 4 % 10 = 10 ลำดับการประมวลผล
7 * 4 = 28 แล้วหารแบบเอาเศษด้วย 10 ได้ 8 บวกกับ 2 เป็น 10
ตัวอย่าง 5   10 + 2 * 8 / 4 * 3 – 5 = 17 ลำดับการประมวลผล
1. 2 * 8 = 16
2. 16 / 4 = 4
3. 4 * 3 = 12
4. 12 + 10 = 22
5. 22 – 5 = 17

ใบงาน เรื่อง  ตัวดำเนินการคณิตศาสตร์

       

คำชี้แจง  ให้นักเรียนตอบคำถามดังต่อไปนี้ลงในสมุดของนักเรียน

1. จงเขียนตัวดำเนินการทางคณิตศาสตร์ พร้อมทั้งความหมาย และตัวอย่าง

2. บอกความหมายของตัวดำเนินการเปรียบเทียบในโปรแกรมภาษาซี มีอะไรบ้าง พร้อมทั้งความหมาย และตัวอย่าง

3. บอกความหมายของตัวดำเนินการทางตรรกะในโปรแกรมภาษาซี  พร้อมทั้งเขียนสัญลักษณ์แทนในแต่ละเครื่องหมายและการใช้สัญลักษณ์แต่ละตัว

4. บอกลำดับการประมวลผลของนิพจน์คณิตศาสตร์ ในโปรแกรมภาษาซี มาอย่างละเอียด

5. จงหาค่าของ (13+7)*3%10

 

ใส่ความเห็น